Taraf Gazetesi Düşünmek Taraf Olmaktır
Moskova’ya gidenler, gitmeyenler
İkinci Dünya Savaşı’nın sona erişinin 70. yılına denk gelen 2015 boyunca, bu savaşı ve savaşta ölenleri anmak için çok sayıda etkinlik düzenleniyor. Nazi Almanya’sının teslim olduğu tarihe denk gelen resmî törenlerin ise elbette daha özel bir yeri var. Batı Avrupa’da bu olayla ilgili kutlama ya da anmalar 8 Mayıs’ta yapılıyor.
Rusya ise Avrupa’daki savaşın bittiği tarih olarak 9 Mayıs’ı kabul ediyor ve törenleri de o gün düzenliyor. Ancak geçen sene olduğu gibi bu yıl da Moskova’da yapılan “Zafer Günü” kutlama törenlerinde Ukrayna krizinin etkisi hissedildi. Örneğin, davetli çok sayıda Batılı devlet ya da hükümet başkanı bu törenlere katılmayı reddetti.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin yine de yalnız kalmadı. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping ve Hindistan Cumhurbaşkanı Pranab Mukherjee başta olmak üzere yirmiden fazla ülkenin devlet ya da hükümet başkanı törende hazır bulundular. Bunlar arasında Orta Asya cumhuriyetlerinin, Sırbistan’ın ve Vietnam’ın devlet başkanları da vardı. Putin bu vesileyle adeta, Rusya’nın dünya sahnesinde Batılıların iddia ettiği kadar yalnız olmadığını gösterme fırsatı buldu.
Bu törene katılacağı birkaç ay önce duyurulunca tüm dikkatleri üzerine toplayan isim ise Kuzey Kore’nin lideri Kim Jong-Un olmuştu. Ancak Kim, merakla beklenen ziyaretini son anda iptal ederek hayal kırıklığı yarattı. Eğer iptal etmemiş olsaydı, vaktiyle dedesinin, sonra da babasının yönettiği Kuzey Kore’de ipleri elinde tutan genç lider ilk kez yurtdışına resmî bir ziyaret gerçekleştirmiş olacaktı.
Dünyanın en kapalı rejimlerinden biri Kuzey Kore olduğu için, bu iptalin gerçek nedenlerini tespit etmek pek mümkün değil. Ancak tabii ki çok sayıda tahmin yürütülüyor. Bazı uzmanlar, 2011’de başa geçen Kim’in genç yaşına rağmen sağlık durumunun çok iyi olmadığını söylerken, bazıları da ülkeyi bırakıp yurtdışına çıkacak kadar koltuğunu sağlam görmediğinden bahsediyorlar. Ayrıca ilk dış gezisi için, çok sayıda liderin katılacağı bir törenden ziyade daha ön planda olacağı farklı formatta bir ziyaretin daha iyi olacağına Kim Jong-Un’un sonradan karar verdiği de konuşuluyor. Son dakikada gelen bu iptalin, Kuzey Kore’nin birtakım taleplerine Moskova’nın olumlu karşılık vermemesi üzerine bir tepki olarak gerçekleştiğini iddia edenler de var.
Rusya, Kuzey Kore ile olan ilişkilerini geliştirme isteğini uzun zamandır dile getiriyor. 2013 yılında bu ülkenin kendisine olan borcunun yüzde doksanına tekabül eden 10 milyar dolarlık bir tutarı silen Rusya, Kuzey Kore’ye 25 milyar dolarlık yatırım yapma sözü de verdi. Rusya ayrıca, Kuzey Kore ile şu an yıllık sadece 100 milyon dolar civarında olan ticaret hacmini de geliştirmek istiyor. Pyongyang yönetimi de Çin’e olan ekonomik bağımlılığını nispeten azaltmak umuduyla Rusya’yla ilişkilerin geliştirilmesine önem veriyor.
Ortada başlatılmış somut bir çalışma henüz bulunmasa da, Rusya’dan Güney Kore’ye uzanacak bir doğalgaz boru hattının kendi topraklarından geçmesine Kuzey Kore yönetiminin yeşil ışık yaktığı da biliniyor. Eğer gerçekleşirse bu proje hem Kuzey ve Güney Kore’nin enerji ihtiyaçlarını büyük ölçüde karşılayacak, hem de Pyongyang’ın Çin’e olan bağımlılığını daha da azaltacak.
Ancak Pyongyang yönetiminin Rusya’dan silah satın almak için de bir anlaşma önerdiği, Moskova’nın ise Kuzey Kore’ye BM tarafından uygulanan yaptırımları gerekçe göstererek bunu reddettiği iddia ediliyor. Rusya’nın işte bu kararı üzerine Kim’in tavır koymaya karar vermiş ve Moskova’daki törenlere katılmaktan son anda vazgeçmiş olması muhtemel. Eğer bu doğruysa, Vladimir Putin, “Batı” ile olan kavgasını şimdilik daha fazla büyütmeye gerek görmemiş denebilir.
