Taraf Gazetesi Düşünmek Taraf Olmaktır
İşte Gezi Direnişi’nden akılda kalanlar: POMA, Penguen, ‘Biber gazı oley!’…
27 Mayıs 2013’te büyük bir eylem başladı: Gezi Parkı direnişi
İki sene önce bu günlerde Gezi Parkı direnişi tüm Türkiye’ye yayılmıştı. Gezi Parkı’nda ağaç nöbetiyle başlayan süreç tüm Türkiye’ye nasıl yayılmıştı, neler olmuştu? Hatırlamak isteyenler için gün be gün milyonların katıldığı Gezi Direniş’ini derledik.
“Bir Ağaç Kesildi, Bir Millet Uyandı”
Nazım Hikmet Ran
27 Mayıs: Direnişten isyana
Gezi Parkı’nın Asker Ocağı Caddesi’ne bakan duvarın 3 metrelik kısmı Taksim Yayalaştırma Projesi kapsamında gece 22:00 civarında yıkıldı. 4-5 ağaç da taşınmak üzere yerinden söküldü. Taksim Dayanışma grubu eyleme başladı, 40-50 kişilik grup çadır kurup parkta sabahladı.
28 Mayıs:
Sırrı süreyya önder dozerin önüne geçti, nöbet başladı
Yıkım ve müdahale devam ederken dönemin BDP Milletvekili Sırrı Süreyya Önder’in dozerlerin önüne geçerek yıkımı durdurdu. Direnişçiler gece çadırlarıyla parkta nöbet tutmaya devam etti.
“Kırmızılı Kadın” Gezi direnişinin simgesi oldu
Eylemin ilk günlerinde çekilen ve ‘Kırmızılı kadın’ adıyla ünlenen Reuters Haber Ajansının objektifine yansıyan bu fotoğraf artarak devam edecek olan Gezi Parkı protestolarının sembolü oldu.
30 Mayıs: 2.000.000 #direngeziparkı tweeti
30 Mayıs sabahının ilk saatlerinde, polis ve jandarma parkı korumak için nöbet beklemekte olan direnişçilerin çadırlarını güç kullanarak yerlerinden söktü. Çadırların büyük bir çoğunluğu polis tarafından kaldırıldı ve bir kısmı parkın Divan Otel’e bakan kısmında üst üste dizilerek tüm itirazlara rağmen yakıldı. İlk kitlesel forum o gün yapıldı. Akşam Gezi’de buluşma ve direnişe devam kararı alındı.
1 günde 2.000.000 #direngeziparkı tweeti atıldı
31 Mayıs:
Büyük saldırıdan sonra direniş tüm Türkiye’ye yayıldı
Eylemler hızla diğer illere yayıldı. Ankara, İzmir, Mersin, İzmit, Konya, Manisa gibi pek çok kentte gösteriler yapıldı.
Penguen in, Son Dakika out
Medya olayları yansıtmadığı ve taraflı yayın yaptığı için sosyal medyada büyük tepki topladı. Gelişmeleri internet üzerinden takip eden yurttaşlar, yemek ya da belgesel programı yayımlayan haber kanallarına tepki gösterdi.
1 Haziran:
Boğaziçi Köprüsü’nden tarihi fotoğraf
Vatandaşlar İstanbul’un Anadolu yakasında toplandı ve Boğaziçi Köprüsü üzerinden yürüyüşe geçti. Köprüyü sabahın erken saatlerinde yürüyerek geçenlerin yer aldığı fotoğraf ajanslar tarafından dünya medyasına iletildi.
“Sizi bir kaşık suda boğarız”
Ankara Belediye Başkanı Melih Gökçek, eylemler için ‘sizi bir kaşık suda boğarız ama dua edin ki biz demokrasiye inanıyoruz…’ paylaşımını yaptı
Vallahi sizi bir kaşık suda boğarız ama dua edin ki biz demokrasiye inanıyoruz…Biz de kaba kuvvet ve eşkiyalık yok… @Cetings
— İbrahim Melih Gökçek (@06melihgokcek) June 1, 2013
İstanbul ve Ankara’da polis müdahalesi
Ancak kısa bir sonra olaylar Beşiktaş’ta başladı. Polisten göstericilere müdahale geldi.
Ankara’daki gösteriler 1 Haziran’da da devam etti. Öğlen saatlerinde Güven Park’ta toplanan göstericilere, polis gözyaşartıcı gaz ve tazyikli su ile müdahale etti. Başbakanlığa yürümeye çalışan göstericilere de müdahale geldi.
48 İlde 90 Gösteri
Vatandaşlar saat 16:00’dan sonra tekrar toplanmaya başladı. İstanbul gibi Ankara’da da polisin geri çekilmesinin ardından protestocular Kızılay Meydanı’na girmeye başladı. 1 Haziran itibarıyla 48 ilde, 90’nın üzerinde gösteri yapıldığı açıklandı. İçişleri Bakanı Muammer Güler, 939 kişinin gözaltına alındığını belirtti.
2 Haziran:
Başta İstanbul olmak üzere Ankara’dan, İzmir’e, Eskişehir’den Adana, Samsun, Tunceli’ye kadar pek çok ilde eylemler sürdü.
67 ilde 235 eylem
İçişleri Bakanı Muammer Güler, 28 Mayıs’tan 2 Haziran’a kadar 67 ilde 235 eylem yapıldığını, bin 730 kişinin gözaltına alındığını, zararın 20 milyonu bulduğunu belirtti.
Cami revir görevi gördü
Beşiktaş’taki olaylar sırasında yaralılar Bezmialem Valide Sultan Camisi’ne sığındı. Cami revir görevi gördü.
Önce, camiide alkol tüketidiği, daha sonra öpüşüldüğü, en nihayetinde de ayakkabılarla girildiği iddia edilse de, bu iddialar Türk mizahının en değerli unsurlarından biri haline geldi
3 Haziran:
Tencere tava, hep aynı hava
Eylemler, Ankara, İstanbul, İzmir gibi pek çok ilde sürdü. Sabah saatlerinde sakin olan Taksim, akşam saatlerinde yeniden doldu. Ankara’da gün boyu eylem ve müdahale vardı.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Fas ziyareti öncesi ve Fas’ta Gezi Parkı eylemlerine değindi. ‘Tencere tava, hep aynı hava’ diyen Başbakan, olayların iç ve dış bağlantılı, organize olduğunu belirtti.
Aynı gün Cumhurbaşkanı Gül “Demokrasi demek sadece seçim değildir, mesajlar alınmıştır” dedi. Gül, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu’nu kabul etti.
4 Haziran:
Taksim’de şölen, Dolmabahçe’de müdahale
Akşam Taksim’deki Gezi Parkı’nda adeta şölen havası vardı. Binlerce genç Gezi Parkı’nda toplandı, halaylar çekildi, şarkılar söylendi. Çarşı grubu da kortejle Taksim’e geldi. Gece yarısı Dolmabahçe’de polis müdahalesi vardı.
Medyadaki en yaratıcı destek İhsan Varol’dan geldi
Kelime Oyunu adlı yarışma programını sunan İhsan Varol, çapulcu, diktatör, biber gazı, sansür gibi kelimeleri sorarak direnişe programıyla destek verdi.
Bu destek sosyal medyada milyonlarca kez izlenildi ve paylaşıldı. Varol’un desteği sonrası programı yayından kaldırıldı
Polis Gezi Parkı’na girdi ve yıkıp geçti
5 Haziran: ‘Demokratik talepleri dinlemeye hazırız’
İzmir’de eli sopalı timler eylemci gençlere saldırırken görüntülendi. Bunların sivil polis olduğu ortaya çıktı.Eli sopalı timler daha sonra Adana ve Antalya’da görüntülendi. Başbakan Yardımcısı Bülent Arınç ‘Demokratik tüm talepleri dinlemeye hazırız’ dedi.Çatışmalar ise Gümüşsüyü tarafında yoğunlaştı. Eylemciler adına bir grup Ankara’da Başbakan Yardımcısı Arınç’la görüştü.
Sendikalar vatandaşlara destek için bir günlük iş bıraktı.
6 Haziran:
Gezi’de Miraç Kandili
Twitter’da olayları tahrik ettikleri iddiasıyla çok sayıda kişi gözaltına alındı. İzmir Büyükşehirin CHP’li, Ankara Büyükşehirin ise AK Parti’li belediye başkanları eyleme destek için iş bırakan sendika üyelerini yevmiye kesme ve işten atmayla tehdit etti. Başbakan Erdoğan ise Tunus’tan gezi parkıyla ilgili değerlendirmeler yaptı. Aynı gün borsada düşüş yaşandı.
Gezi Parkı’nda Miraç Kandili kutlandı.
Toma’ya karşı POMA
100’lerce kişinin yaralandığı eylemler sabaha kadar sürdü. Çarşı taraftar grubu , POMA olarak adlandırdığı bir iş makinesi ile TOMA’lı polisleri geri püskürttü
7 Haziran:
Hafızalara kazındı: Anti-Kapitalist Müslümanlar, Taksim Meydanı’nda cuma namazı kıldı
Ellerindeki seccade ve battaniyelerle Taksim Meydanı’nda toplanan gruptakiler, Gezi Parkı’nda bir araya geldi.
Cuma namazının kılınmasının ardından gruptan bir kişi hutbe okudu. Daha sonra gazeteci yazar İhsan Eliaçık, cuma namazını kıldırdı.
Biber Gazı Oley!
10 Haziran: Vali Mutlu’dan ‘Gezi’ tweet’i: Aranızda olmak isterdim
Gezi Parkı eylemleriyle ilgili Twitter’dan açıklama yapan İstanbul Valisi Hüseyin Avni Mutlu, gençlere selam gönderdi. Vali Mutlu, “Gezi parkında kuş sesleri, ıhlamur kokusu ve arı vızıltısıyla huzurlu bir sabah varmış doğru mu? Aranızda olmak isterdim” dedi.
11 Haziran: ‘The show is over”
Taksim’de başlayan ve tüm Türkiye’ye yayılan Gezi Parkı direnişi dünya basının da dikkatini çekti. Dünyadan birçok gazete Gezi Parkı olaylarına geniş yer verdi.
Hükümet bu kuruluşların bir iç savaş gibi durumu göstermesine tepki gösterdi. Diğer yandan Amanpour canlı yayında başbakanlık danışmanı İbrahim Kalın’ın konuşmasını ve röportajını “show is over” diyerek yarıda kesti. Bu durum medyada büyük tartışmalara neden oldu.
12 Haziran: “Çocuklarınızı parktan alın, yoksa can güvenlikleri olmayacak”
Vali Mutlu’nun açıklamasına tepki gösteren anneler Taksim’e akın etti. Gezi Parkı‘nın etrafında el ele tutuşarak çember yapan yüzlerce anne, çocuklarını korumak için burada olduklarını söylediler.
Piyano resitali verildi, piyano gözaltına alındı!
Taksim’de iki akşam üst üste Gezi Parkı direnişçilerine konser veren İtalyan piyanist Davide Martello’nun piyanosuna, Gezi Parkı’nın boşaltıldığı geçtiğimiz cumartesi akşamı polis tarafından el konuldu. Kasımpaşa’daki Kahraman yeddiemin otoparkına götürüldü. Martello, otomobiline bağlı römorkun içindeki piyanosunu almak için girişimde bulundu. Ancak izin yazısı gelmeden ve 160 lira ceza ödemeden piyanonun verilmeyeceği söylendi.
17 Haziran: Metroda, caddede, vapurda: Duran adamlar
Taksim’de akşam saatlerinde Erdem Gündüz’ün başlattığı ‘duranadam’ eylemi yurda yayıldı. Erdem Gündüz (34), Atatürk Kültür Merkezi’ne (AKM) asılı Atatürk posteri ve Türk bayrakları karşısında “ayakta durarak” pasif eylem gerçekleştirdi. .
Protesto başladıktan sonra kısa sürede durma eylemine destek olanların sayısı artması üzerine harekete geçen polisler Erdem Gündüz’ü gözaltına aldı. Polis 15 dakika sonra Gündüz’ü serbest bıraktı.
Gündüz’ün gözünü poster ve bayraktan ayırmadan yaklaşık 8 saat süren eylemi sosyal medya aracılığıyla Türkiye ve dünyaya yayıldı
24 Haziran: ‘Benim kahraman polisim’
Dönemin Başbakanı bir polis akademisinin mezuniyet töreninde yaptığı konuşmada polisin Gezi Parkı eylemleri boyunca cesur, kahramanca bir tavır gösterdiğini söyleyerek onları kutladı. Türk Tabipleri Birliği istatistiklerine göre eylemlerin başlamasından bu yana 13 şehirde 8 bin 038 kişi yaralandı.
1 Temmuz: “NTV Tarih” dergisi kapatıldı
Gezi Parkı protestosunu konu alan son sayısı nedeniyle Doğuş Yayın Grubu’nda krize yol açan “NTV Tarih” dergisi kapatıldı.
9 Temmuz: İstiklal Caddesi iftar sofrası oldu
Beyoğlu Belediyesi Taksim Meydanı’nda kurduğu masalarla iftar düzenlerken İstiklal Caddesi boyunca ise ‘Yeryüzü İftarı’ kapsamında yer sofraları kuruldu.
1 Ağustos: Medya’da Gezi Parkı ihracı
Köşe yazarı Can Dündar, Gezi Parkı eylemleri ile ilgili yazdığı yazılardan dolayı Milliyet gazetesindeki işinden çıkarıldı. Türkiye Gazeteciler Sendikası, Gezi Parkı eylemleri ile ilgili yaptıkları haberler nedeniyle 81 gazetecinin işine son verildiğini bildirdi.,
GEZİ’NİN KAYIPLARI…
Mehmet Ayvalıtaş: 2 Haziran günü Başbakan Erdoğan’ın Habertürk televizyonunda yayınlanan, Fatih Altaylı’nın sunduğu Teke Tek programına katılarak protestoculara suçlamalarda bulunması üzerine olaylar kontrolden çıktı. Ümraniye’de bir taksinin yolu kesmeye çalışan kalabalığın arasına hızla girmesi sonucu Mehmet Ayvalıtaş yaşamını yitirdi.
Abdullah Can Cömert: Fas gezisine çıkmadan önce Başbakan’ın, “Evinde zorla tuttuğumuz bir %50 var” demesi ve Reuters muhabiriyle polemiğe girmesi gerginliğin sürmesine neden oldu. 3 Haziran’da Hatay’ın Armutlu İlçesi’nde gerçekleşen protestolarda Abdullah Can Cömert polisin darbesi ile hayatını kaybetti.
Ethem Sarısülük: Yurdun tamamında eylemler devam ederken 10 Haziran‘da Ankara’da çatışmaların büyümesi üzerine Ethem Sarısülük polis kurşunuyla vuruldu. 14 Haziran’da yaşamını yitiren Ethem Sarısülük’ün cenazesinin 16 Haziran günü Kızılay Meydanı’na getirilmek istenmesi üzerine olaylar çıktı.
Medeni Yıldırım: 28 Haziran günü Diyarbakır, Lice’de, Kayacık Jandarma Karakolu yanındaki kalekol inşaatının yapımının protestosu sırasında askerlerin ateş açması sonucu Medeni Yıldırım yaşamını yitirdi. İstanbul, Ankara, İzmir ve daha birçok şehirde Medeni Yıldırım için eylemler düzenlendi.
Ali İsmail Korkmaz: 2 Haziran’da, Eskişehir’de polis şiddetinden uzaklaşmaya çalışarak ara sokağa doğru yöneldiği sırada sivil giyimli 5-6 kişinin ve sivil polislerin saldırısına uğrayarak yaralanan Ali İsmail Korkmaz, 10 Temmuz 2013 günü öğle saatlerinde tedavi gördüğü hastanede yaşamını yitirdi.
Ahmet Atakan: Tuzluçayır, ODTÜ ve Okmeydanı direnişini selamlamak için Antakya Armutlu’da yürüyüş gerçekleştirildi. 9 Eylül günü yapılan eyleme katılan Ahmet Atakan polis saldırısı sırasında yaşamını yitirdi.
Berkin Elvan: Polisin Gezi Parkı’na müdahale ederek parktaki eylemi sonlandırması üzerine 16 Haziran günü Okmeydanı’nda düzenlenen eylem sırasında 15 yaşındaki Berkin Elvan gaz kapsülüyle başından vuruldu. Berkin, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nde 269 gün süren yaşam mücadelesi sonucunda 12 Mart günü hayatını kaybetti.
BONUS:
çArşı- Sık Bakalım
Miray Tamer/TARAF
