Taraf Gazetesi Düşünmek Taraf Olmaktır
Soykırımdan yüz yıl sonra, İstanbul’da…
22 Nisan’da, Ermeni Soykırımı’nın 100’üncü yılı anısına İstanbul’da konser düzenleniyor. Zülfü Livaneli ile Ertan Tekin bu gece için birer eser besteledi. Katalan ‘viola da gamba’ üstadı Jordi Savall da konserde var.
Tam 100 yıl önce bir gece vakti dönemin Ermeni aydınları İstanbul’daki evlerinden zorla alınıp sürgüne gönderildi. İçlerinden pek azı 24 Nisan 1915’te, şafak vakti çıkmak zorunda kaldıkları yolculuğun sonunda sağ kalabildi. Yazar, şair, avukat ve milletvekili Krikor Zohrab, şair Taniel Varujan ve niceleri ıssız Anadolu yollarında katledildi. Müzikolog, besteci ve rahip Gomidas ise o karanlık ölüm seyahatinden döndüğünde aklını yitirmişti. Aydınların tutuklandığı 24 Nisan 1915 tarihi, Ermeni Soykırımı’nın başlangıcı olarak kabul ediliyor. Bu acılı tarihin 100’üncü yıldönümünde dünyanın hemen hemen her köşesinde olduğu gibi Türkiye’de de soykırım kurbanlarını anmak için etkinlikler düzenleniyor. Anadolu Kültür ile Kalan Müzik’in işbirliği sonucunda hayata geçen “In Memoriam/24 Nisan” başlıklı konser de bu etkinlikler arasında. 22 Nisan akşamı 20:30’da İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenecek olan konserde pek çok önemli sanatçı sahneye çıkacak. Biz de konser hakkında konuşmak üzere Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkanı Osman Kavala (solda) ve Kalan Müzik’in kurucusu Hasan Saltık (sağda) ile Anadolu Kültür’ün binasında bir araya geldik.
TÜRK VE ERMENİ SANATÇILAR…
Anma etkinliğine katılacak sanatçılardan bahsederek başladık söze. Erken dönem müziği uzmanı ve ‘viola da gamba’ üstadı Jordi Savall, Ermeni halk müziği enstrümanı ‘duduk’un Türkiye’deki en önemli icracılarından Ertan Tekin, Diyarbakır kökenli udi Ara Dinkjian ve Ermenistanlı halk müziği yorumcusu Hasmik Harutyunyan’ın da dahil olduğu birçok önemli sanatkâr iştirak ediyor konsere. Osman Kavala, “Türkiye’den sanatçılar olmadan bu gece anlamlı olmazdı” diyor ve şöyle devam ediyor: “Ancak dünyanın farklı köşelerinde yaşayan Ermeni sanatçıları da davet ettik. Hep birlikte olmanın simgesel bir önemi var. Ermenistan, Amerika ve Yunanistan’dan Ermeni sanatçılar İstanbul’da buluşacak. Bunun da bir anlamı var diye düşündük.” Hasan Saltık ise konsere katılacak Ermeni sanatçıların hemen hemen hepsinin Anadolu kökenli olduğunu anımsattıktan sonra “Ermeni Soykırımı’ndan, bu büyük kopuştan 100 yıl sonra İstanbul’da bir araya gelip şarkılarını söyleyecekler. Bunun anlamlı olduğunu düşünüyorum” diyor.
ANMA KONSERİ İÇİN İKİ BESTE
Zülfü Livaneli’nin, bu konserde icra edilmek üzere ve rahip Gomidas’ın anısına Homage to Gomidas adlı bir eser bestelediğini de öğreniyoruz Hasan Saltık ile Osman Kavala’dan. Duduk sanatçısı Ertan Tekin de anma etkinliği için bir parça yazmış ve o da 22 Nisan’da ilk kez çalınacakmış. “Konsere özel olarak bu iki parça var” diyor Osman Kavala ve anlatmaya devam ediyor: “Jordi Savall, birkaç yıl önce Ermeni müziğine dair araştırmalarının neticesinde Armenian Spirit adlı bir albüm hazırlamıştı. O da Ermeni müzisyenlerle birlikte bu albümünden eserler çalacak. Bunun dışında sanatçılara bıraktık eser seçimini.”Konserde sadece müzik olmayacak. Kavala’nın anlattığına göre, Türkiyeli Ermeniler ile diasporadan gelenler, 1915’te öldürülen altı Ermeni yazar ile şairin yapıtlarından bölümler okuyacak. Kavala, konuyla ilgili detaylardan da söz etti: “24 Nisan 1915’te tutuklanan Ermeni aydınlarından biri olan yazar Smpad Pürad’ın büyük torunu, konser için Amerika Birleşik Devletleri’nden gelecek ve büyük dedesinin ‘Ayaş Hapishanesi’nden Mektupları’nın bir bölümünü okuyacak.”
Önce sergi, sonra konser
İstanbul Kongre Merkezi’ndeki “In Memoriam/24 Nisan” konserine katılacak olan sanatçıların isimleri şöyle: Kardeş Türküler, Ertan Tekin, Hasmik Harutyunyan, Karine Hovhannisyan, Erkan Oğur, Ara Dinkjian, Onnik Dinkjian, Haig Yazdjian, Şahan Arzruni, Erman İmayhan, Eileen Khatchadourian, Hennig Schmiedt, Haig Sarikouyoumdjian, Gaguik Mouradian, David Mayoral, Jordi Savall (sağda). Bu arada 22 Nisan akşamı 20.30’da İstanbul Kongre Merkezi’nde düzenlenecek olan etkinlik için Biletix’ten bilet temin edebileceğinizi hatırlatalım. 19.30’da yani konserden bir saat önce ise İstanbul Kongre Merkezi’nin fuayesinde konuyla ilgili bir serginin açılışı yapılacak.
2015 için yeni albümler ve sergiler
Gerek Anadolu Kültür’ün, gerekse Kalan Müzik’in soykırımın 100’üncü yıldönümü için tasarladıkları başka etkinlikleri de var. Anadolu Kültür, Tophane’deki Tütün Deposu’nda “geçmiş ve bastırılmış Ermeni belleğinin yeniden ortaya çıkarılması” ile ilgili sergiler düzenleyecek bu sene. Osman Kavala, “Ermenistan’dan ya da diasporadan Ermeni sanatçılarla çalışmalarımız da oluyor ve olacak. Sanırım 2015’ten sonra, diasporadaki Ermeni sanatçılar Türkiye’de daha çok iş yapmak isteyecekler” diyor. Kalan Müzik’in 1915 soykırımının 100’üncü yılıyla ilgili projelerini ise Hasan Saltık, şöyle anlatıyor: “Gomidas, İstanbul’da koro da çalıştırmıştı. Şimdi Gomidas’ın öğrencilerinin seslendirdiği şarkıların kayıtlarını bulduk. Bu orijinal kayıtları yayınlayacağız. Ara Dinkjian’ın (solda) enstrümantal göç parçalarından oluşan albümü Hakikat * Umut’u ise bugün (17 Nisan) yayınladık. CD’de bir tane sözlü şarkı var. Onu da Ara Dinkjian’ın babası, ses sanatçısı ve müzisyen Onnik Dinkjian söylüyor. Ara’ya, 1915’in 100’üncü yılı için bir albüm yapmasını önerdiğimde çok duygulanmıştı. Böyle bir teklifin Ermenistan’dan ya da diaspora Ermenilerinden değil de Türkiye’den gelmesi onu şaşırtmıştı. Hatta gözyaşlarını tutamamıştı. Ara Dinkjian, bir yıldır bu albüm üzerinde çalışıyordu.”
NOT: 22 Nisan’da, Ermeni Soykırımı’nın 100’üncü yılı anısına İstanbul’da konser düzenleniyor. Zülfü Livaneli ile Ertan Tekin bu gece için birer eser besteledi. Katalan ‘viola da gamba’ üstadı Jordi Savall da konserde var.
ÖZLEM ERTAN
